2018-12-07

Zbiory poroży

Poroża myśliwskie to dla jednych źródło zarobku, a dla innych bezcenna ozdoba, przypominając o potędze i pięknie natury. Dla kolekcjonerów poroży, najintensywniejszym czasem pracy będzie okres od końca lutego do maja. W tym bowiem okresie zwierzyna leśna zrzuca poroże. Sprawdź, gdzie znajdziesz poroża myśliwskie, a także jakie obowiązują Cię zasady.

Najcenniejsze poroża myśliwskie

Szczególnie cenione przez myśliwych są wieńce jeleni, które u dorodnych okazów mogą wynieść nawet 12 kg. Wieńce jeleni są zdecydowanie większe niż poroża kozła sarny (parostki). Znalezienie trofeów myśliwskich o imponującym kształcie i rozmiarach może okazać się bardzo cennym znaleziskiem, wycenionym nawet na kilka tysięcy złotych.

Najbardziej poszukiwane są więc wieńce jeleni, na które składają się wytarte dwie tyki ze świecącymi grotami (ostro zakończone, wyszlifowane odnogi), dodatkowo powinny być uperlone (pokryte drobnymi zgrubieniami), zawierające obszerną różę w dolnej części tyki (narośl kostna) i co ważne osadzone na możdżeniu (miejsce na czaszce, z którego wyrastają tyki).

Pamiętaj jednak, że poroża znalezione na obszarze, który należy do Skarbu Państwa, czyli np. do Lasów Państwowych, są ich własnością. Jeżeli przykładowo znajdziesz poroża na terenie parku narodowego, rezerwatu przyrody, obszaru Natura 2000 czy parku krajobrazowego, nie możesz ich wziąć ze sobą. Naruszenie tej zasady może grozić karą grzywny lub aresztu.

Poroże czy rogi?

Oba określenia, choć czasem stosowane zamiennie, to jednak oznaczają coś całkiem innego. Rogi są w środku puste i niewymieniane tzn. rosną całe życie. Poroża z kolei wypełnione są tkaną okostną i są najszybciej rosnącą kością u zwierzyny. Ich budowa jest zdecydowanie bardziej zaawansowana niż budowa rogu. Pomimo iż co rok poroża odpadają, to każdego nowego roku odrastają, stając się coraz bujniejsze. Co ciekawe, u każdego gatunku zwierzyny, poroża noszą własną nazwę:

wieniec – poroże jeleni

parostki – poroże kozła sarny

łopaty – samce danieli

rosochy w kształcie łopat (łopatacze) – samce łosi

Poroże to kostny twór, który wyrasta z czoła zwierzęcia. Wzrost poroży jest stymulowany przez hormony. Zachodzące zmiany w tkance u podstawy pnia sprawiają, że w pewnym momencie blokuje się przepływ krwi. Krew przestaje dopływać i rogi przełamują się, a następnie odpadają. W miejscu po rogach powstaje rana, która jednak bardzo szybko się goi. Samiec, który zrzuci poroże nazywany jest gomułą.

Bardzo często zdarza się, że zwierzę najpierw traci tylko jedną część poroży. A druga część pozostaje na jego łbie, zaburzając równowagę. Dlatego, gdy zwierzę straci tylko jedną część, stara się dość szybko pozbyć także drugiej. W związku z tym poszukiwacze poroży doskonale wiedzą, że w niedalekiej odległości od znalezionej pierwszej części poroży, jest duża szansa na znalezienie kolejnej.

O ile rogi występują zarówno u samców, jak i samic, to poroża są tworem charakterystycznym dla samców. Jedynym wyjątkiem są renifery, u których również samice posiadają poroża, chociaż są one mniejsze niż poroża samców reniferów.

Kiedy rozpoczynają się zbiory poroży?

Zasadniczo pierwsi zbieracze poroży wybierają się na zbiory pod koniec lutego. Chociaż zdecydowanie najwięcej poszukiwaczy poroży wyrusza do lasu w marcu oraz kwietniu. Łagodna zima może sprzyjać wcześniejszym poszukiwaniom. Gdy tylko śnieg przestanie zalegać na obszarach leśnych, zbieracze rozpoczynają swoje poszukiwania. Nie wszędzie jednak zbiory są dozwolone. Na obszarach parków narodowych i krajobrazowych występuje zakaz zbierania poroży na cele komercyjne. Wszystkie znalezione na tym obszarze poroża są własnością zarządcy obwodu łowieckiego i znalezione wieńce należy oddać. Warto także dodać, że zakazane jest podnoszenie trofeów m.in. z powierzchni doświadczalnych i drzewostanów nasiennych, źródlisk rzek czy obszarów uznanych za ostoje zwierząt.

Najwcześniej poroża zrzucają stare osobniki – w okolicach końca lutego. Wynika to z faktu, że u starych osobników nałożenie nowego wieńca trwa zdecydowanie dłużej. Z kolei najmłodsze osobniki mogą zrzucać tyki dopiero w maju, a nawet w czerwcu. Małe tyki młodego jelenia nie są jednak tak atrakcyjnym trofeum, jak piękne i rozłożyste wieńce starszych jeleni.

Zbieranie poroży, a płoszenie zwierzyny

Niestety często zdarza się, że zbieracze poroży zakłócają spokój zwierzyny leśnej. Skrupulatne i wielogodzinne penetrowanie lasu przez zbieraczy bardzo często uniemożliwia odpoczynek i swobodny żer. Szczególnie niebezpieczne dla zwierzyny może być w tym okresie użycie psów. Zbieracze poroży często nie zdają sobie sprawy, że zwierzęta w okresie wczesnej wiosny są bardzo osłabione. Dlatego konieczność ucieczki przed goniącymi psami, może prowadzić do wycieńczenia zwierzyny. Zgłodniała zwierzyna leśna, chcąc znaleźć szybkie pożywienie zagryza sadzonki drzew leśnych, czy też korę w młodnikach jodłowych. A to prowadzi do dużych strat w gospodarce leśnej.

Osoby wybierające się do lasu w celu zebrania poroży muszą być świadome odpowiedzialności karnej, jak grozi za działanie, które prowadzi do płoszenia zwierzyny leśnej. Kodeks wykroczeń w artykule 165 mówi, że:

Można więc szukać i zbierać poroża zwierzyny łownej, ale nie można robić tego w sposób zagrażający samej zwierzynie. Zakazane jest więc płoszenie zwierzyny albo tropienie jej tak długo, aż doprowadzimy ją do wyczerpania. Całkowicie zakazane jest stosowanie drutów na paśnikach czy lizawkach.

Poroża – funkcja dekoracyjna

Poroża to bardzo cenione surowce dekoracyjne. Wytwarza się z nich liczne ozdoby wnętrzarskie takie jak wieszaki, żyrandole, lampy, świeczniki. Wykorzystywane są także do produkcji przedmiotów codziennego użytku np. sztućców, uchwytów do noży. Pojedyncze rogi mogą pełnić funkcję wieszaka w garderobie lub wieszaka na płaszcze. Małe rogi doskonale sprawdzają się jako wieszaki na biżuterie lub też mogą być wykorzystane jako elementy uchwytów mebli. O wyjątkowości dekoracji wykonanych z poroży świadczy fakt, że nie jesteśmy w stanie znaleźć dwóch identycznych zrzutów. Dlatego każda dekoracja jest niepowtarzalnym dziełem.

Myśląc o dekoracjach z poroży, najczęściej wyobrażamy sobie wnętrza charakterystyczne dla pokoju myśliwskiego – pełnego myśliwskich trofeów, takich jak wypchane zwierzęta czy poroża upolowanych zwierząt. W ostatnich latach jednak coraz częściej mamy do czynienia z ekologicznymi trendami, zgodnie z którymi docenia się naturalne zasoby lasu, zdobyte w sposób niezagrażający życiu i kondycji naturalnego ekosystemu leśnego. Dlatego do łask wróciły poroża naturalnie zbierane w lesie. Mogą one stanowić bardzo wyrazistą dekorację zarówno wnętrz rustykalnych, jak i pomieszczeń o bardzo nowoczesnym designie. Powrót mody na poroża może wynikać z nostalgii za autentycznością i chęcią podkreślenia powagi i piękna natury.