2021-08-19
Trofeistyka łowiecka od wielu lat jest obecna w polskiej tradycji myśliwskiej. Pierwsze wystawy organizowano już w XIX wieku. Co ważne, polscy myśliwi brali w nich udział nie tylko na terenie kraju, ale też poza jego granicami. Dzięki nim inni uczestnicy mogli podziwiać nie tylko okazałe poroża, ale też skory czy nawet zwierzynę spreparowaną w całości. Ich organizacja pozwalała również nagrodzić myśliwych, którym udało się upolować najpiękniejsze okazy. Jakie zasady stosuje się przy wycenie trofeów myśliwskich?
Warto zaznaczyć, że już podczas pierwszych pokazów i wystaw trofeów łowieckich zauważono konieczność porównywania eksponatów i możliwość ich uszeregowania. Pierwsze zasady zostały przedstawione w XIX wieku z Austrii i Anglii – przyjęte zasady miały zapewniać możliwość dokonania obiektywnej oceny trofeów. Niestety, nie zostały one upowszechnione. W efekcie, w 1910 roku, na wystawie w Wiedniu trofea nadal były oceniane tylko na podstawie odczuć i wrażeń.
Sytuacja zmieniła się kilkanaście lat później – mianowicie w 1930 roku założono Międzynarodową Radę Łowiecką – Conseil Internationale de la Chasse (CIC). W efekcie, już podczas jej kolejnego kongresu, który odbył się w 1934 roku w Warszawie, została powołana Komisja Trofeów i Wystaw. Jej zadaniem było opracowanie formuł wycen dla poszczególnych rodzajów trofeów.
Obecnie istnieje Komisja Wystaw i Trofeów, która określa cele i zasady wystaw łowieckich oraz udoskonala istniejące formuły wyceny trofeów. Kolejne formuły wycen były akceptowane i opublikowane w późniejszym czasie. Pierwsze zatwierdzono w 1952 roku podczas kongresu CIC w Madrycie, a już w 1974 roku dokonano zmian w zakresie wyceny poroży jeleni sika. W 1978 roku została zatwierdzona formuła wyceny urożenia żubrów, a w 1991 roku czaszek lisów, jenotów i borsuków. Wszystkie wspomniane zasady dopuszczają ocenianie trofeów normalnych dla danego gatunku, a wszelkie o budowie anormalnej pozostają poza klasyfikacją.
Formuły wycen trofeów wdrożone przez CIC składają się z punktów wynikających z dokonanych pomiarów – sprawdzane są długość, obwód, masa, barwa, uperlenie, zakończenia i wygięcia. Uzyskane punkty są przemnażane przez konkretny współczynnik, dopasowany do ich rodzaju, co w efekcie pozwala uzyskać ocenę końcową.
Podczas wyceny trofeów formuła CIC są stosowane także potrącenia, tj. odejmuje się punkty za wszelkiego rodzaju dysproporcje w budowie, niedorozwój bądź też brak konkretnych elementów. Dzięki tak stworzonej formule, powyżej 80% liczby punktów dotyczy cech pomiarowych, a jedynie 5-20% cech organoleptycznych.
Warto również zaznaczyć, że metodą tą nie ocenia się cech organoleptycznych w przypadku czaszek drapieżników i poroży jelenia sika. Co równie ważne – zgodnie z regulaminem Komisji Wystaw i trofeów Międzynarodowej Rady Łowiectwa i Ochrony zwierzyny, do 1996 roku za wyceny uznawane były te, które dokonała komicja powołana przez CIC. Od 1996 roku zasady te zostały zmienione – krajowe komisje mogą oceniać trofea brązowe i srebrne, natomiast złote muszą być weryfikowane przez komisję powołaną przez CIC.